Een aantal maand geleden schreven wij twee blogs rond de invoering van de wet van 4 april 2019 die een aantal onrechtmatige bedingen in de B2B-relatie wenst te vermijden. Deze nieuwe B2B-wet bevat in totaal drie grote luiken, waarvan niet alleen het luik inzake onrechtmatige bedingen van belang zal zijn. Een tweede belangrijk onderdeel van deze wet is namelijk het luik inzake het misbruik van een positie van economische afhankelijkheid. In deze blogpost zullen we aandacht besteden aan dit regelgevend luik dat sinds 1 juni 2020 in werking is getreden.
Wanneer is er sprake van economische afhankelijkheid?
Opdat het verbod van misbruik van een positie van economische afhankelijkheid uit de nieuwe B2B-wet van toepassing zou zijn moeten drie voorwaarden tegelijk vervuld zijn. Er moet sprake zijn van:
- Een positie van economische afhankelijkheid;
- Een dominerende onderneming die misbruik maakt van een positie van economische afhankelijkheid;
- Een aantasting van de mededinging op de betrokken Belgische markt of een wezenlijk deel ervan door het misbruik.
Wat houden deze drie voorwaarden concreet in?
De positie van economische afhankelijkheid houdt in dat een onderneming in zekere zin ondergeschikt is ten opzichte van een andere dominante onderneming. Die dominantie kan verschillende oorzaken hebben bv. het verschil in financiële middelen, het verschil in bekendheid, de knowhow, de schaarste van een product, de vrees voor het einde van een contractuele relatie…
Dominantie is op zich niet verboden, maar het misbruik ervan wel. Dat misbruik houdt in dat er prestaties of voorwaarden kunnen worden opgelegd die niet mogelijk zouden zijn in normale marktomstandigheden. De wetgever voorziet een aantal indicaties van praktijken die mogelijks als misbruik uitmaken:
- Het weigeren van een verkoop, een aankoop of andere transactievoorwaarden;
- Het rechtstreeks of zijdelings opleggen van onbillijke aan- of verkoopprijzen of van andere onbillijke contractuele voorwaarden;
- Het beperken van de productie, de afzet of de technische ontwikkeling ten nadele van de verbruikers;
- Het toepassen ten opzichte van economische partners van ongelijke voorwaarden bij gelijkwaardige prestaties, hun daarmede nadeel berokkend bij de mededinging;
- Het feit dat het sluiten van overeenkomsten afhankelijk wordt gesteld van het aanvaarden door de economische partners van bijkomende prestaties, die naar hun aard of volgens het handelsgebruik geen verband houden met het onderwerp van deze overeenkomsten.
Wanneer vaststaat dat er sprake is van misbruik van een positie van economische afhankelijkheid is er nog een derde vereiste: dat de mededinging op de betrokken Belgische markt of een wezenlijk deel daarvan kan worden aangetast.
Een potentiële kans is voldoende als deze met voldoende mate van waarschijnlijkheid vaststaat.
Wat kunt u doen bij misbruik van economische afhankelijkheid?
- Het indienen van een klacht bij de Belgische Mededingingsautoriteit: bij de vaststelling van een misbruik kan een geldboete van maximaal 2% van de omzet van de betrokken onderneming worden opgelegd, eventueel gekoppeld aan een dwangsom
- Het instellen van een vordering bij de ondernemingsrechtbank met het oog op de nietigverklaring en eventuele schadevergoeding
- Het indienen van een rechtsvordering tot collectief herstel en stakingsvorderingen
- Het vorderen van maatregelen in kort geding in bepaalde urgente omstandigheden
